Jeukwoorden in vacatureteksten (top-10)

Hoe krijg je een zaal vol mondige recruiters in één klap stil? Hou ze een spiegel voor van de holle termen die ze hanteren op de werkvloer en vooral in hun vacatureteksten. Wat dat betreft was het optreden van Japke-d. Bouma als eerste spreker op Emerce Recruitment 2018 een gewaagde.

De NRC-columniste en auteur van boeken als Uitrollen is het nieuwe doorpakken en Ga lekker zélf in je kracht staan nam geen blad voor de mond en maakte gehakt van termen als passie, pro-actief, professional en hands-on die ze zelf bestempelt als ‘jeukwoorden’. Ook veel functietitels zijn haar een doorn in het oog, omdat ze vaak zo vaag, gewichtig of verhullend zijn. Wat te denken van de Chapter Lead Creative Content die het WNF ooit zocht (of nog steeds zoekt…)? Bij navraag bleek het gewoon om een coördinator van de creatieve afdeling te gaan. “Waarom zeggen ze dat dan niet in de vacaturetekst”, vraagt Bouma zich dan ook af.

Dynamische disrupter en performance expert

Ook mensen die zichzelf ‘dynamische disrupter’ noemen of ‘performance expert’ krijgen op hun donder. Mensen gebruiken dit soort termen om te verbloemen wat ze nu eigenlijk echt kunnen, aldus Bouma. Want een performance expert is letterlijk vertaald gewoon ‘iemand die goed is in dingen doen’.

Ze krijgt de zaal pas echt stil als ze de term professional op de hak neemt. Als ze vraagt wie zichzelf als professional ziet, durft niemand zijn hand op te steken, maar als ze dan vraagt hoeveel amateurs er dan zijn, wordt haar punt duidelijk. “Zou professional bedoeld zijn als term om onderscheid te maken met klungels?”, zegt ze ironisch. “Dat je dus in het bedrijf aan de ene kant professionals hebt en aan de andere kant de amateurs en de klungels? Maar weten die klungels ook dat ze dat zijn?”

Hoewel niemand zich professional durft te noemen, wordt er in vacatureteksten wel voortdurend om gevraagd. Maar wat zoek je dan precies? “Als het mensen zijn met veel ervaring, wat zijn dan Young Professionals?”, vraagt ze zich af. “Dat zijn dan blijkbaar mensen die heel kort ergens heel veel ervaring in hebben.” “En waarom zijn er eigenlijk geen Old Professionals?”

Engelse ziekte

Ze ageert vooral ook tegen het woord professional omdat dit het zoveelste Engelse woord is dat gebruikt wordt in op de wekvloer en ook in recruitment (ook al zo’n Engels woord). Ze noemt dit de Engelse Ziekte en lepelt een hele waslijst op van Engelstalige jeukwoorden die als feest der herkenning door de zaal gaan: human resources, hire, meeten, connecten en het door haar sterk verfoeide woord purpose (“zeg gewoon doel of missie”).

Ook het event (‘evenement!’) zelf en de talks (‘in een debat wordt blijkbaar niet gepraat’) die op het programma staan, krijgen ervanlangs. Zoals de sessies over Referral Recruitment (“referral is toch gewoon een kruiwagen?”), Creative Sourcing en de Customer Journey. Het leidde tot veel onrust bij alle sprekers die na haar kwamen en die struikelden over alle Engelse termen in hun presentatie en die ze ter plekke probeerden te verbeteren.

Agile: het jeukwoord onder de jeukwoorden

Maar het allergrootste jeukwoord van Bouma is toch wel het hippe modewoord agile. Ze noemt het ‘het jeukwoord onder de jeukwoorden’ en ‘de onbetwiste koning van alle vacatureteksten’. “Met zijn lean and mean werkwijze, zijn road maps en zijn product owners en scrum masters.” Ze gaat vervolgens helemaal los op het woord. “Agile betekent slagvaardig en wendbaar, maar als je de hele dag wendbaar moet zijn, word je dan geen windvaan?”

Ze haalt de Agile-coaches aan die ‘zeggen dat je al je veranderingen moet omarmen’. “Flikker toch op man. Hoezo moet ik alle veranderingen omarmen? We zijn toch juist standvastig. Hoe ver was de VOC gekomen als ze met alle winden waren meegewaaid.” Ze besluit: “Je moet gewoon efficiënt werken in plaats van dat Agile-geneuzel met je toolboxen en je backlogs.”

Top-10 jeukwoorden in vacatures (Japke-d. Bouma)

Agile
Professional
Geen 9-5-mentaliteit (‘Toch handig als mensen op vaste tijden werken?’)
Hands-on mentaliteit
Passie
Spin in het web (‘Lekker zo’n medewerker die iedereen in zijn web vangt en uitzuigt…’)
Gedreven, prestatiegericht (‘in wat?’) en pro-actief (‘waarom niet eerst overleggen?’)
Snel schakelen (‘Ik heb liever mensen die op het juiste moment schakelen’)
Lekker dynamisch (‘doe effe rustig, we proberen hier te werken, doe buiten maar lekker dynamisch’)
Iets in je DNA hebben (‘dat ligt dus voor eeuwig vast, niet echt flexibel!’)

Maar los van het komisch ageren tegen de jeukwoorden, legt Bouma ook uit wat er nu precies mis mee is. Ze geeft daarvoor drie redenen: het is totaal niet onderscheidend (want iedereen gebruikt ze), je profileert je er negatief mee, want veel mensen zien het als gewichtigdoenerij, ook binnen je eigen bedrijf. En het zal uiteindelijk ook klanten afschrikken als je de hele tijd in vage, holle termen aan het praten bent. “En om de klanten gaat het uiteindelijk in je bedrijf.”

Ze noemt de Engelse termen ook beslist geen verrijking voor de taal. “Ik vind het eerder een verdringing. En ik vind het vooral opvallend dat in een tijd dat mensen de mond vol hebben van de Nederlandse identiteit en dat die zo onder druk zou komen te staan, dat mensen wel iedere dag op kantoor in een soort quasi-Engels met elkaar lopen te tetteren.”

‘Hou mensen niet voor de gek’

Daarnaast vraagt ze zich af: waarom zou je die term gebruiken als er ook een goed Nederlands woord voor is? Hou je mensen niet gewoon voor de gek? “Denk je dat die gast die reageert op de functie van Chapter Lead niet doorkrijgt dat het gewoon om een coördinator gaat?” Ze sluit haar hilarische betoog dan ook af met de opdracht aan alle recruiters om vanaf nu te stoppen met al deze holle frasen en gewichtigdoenerij. “Bevrijd jezelf. Dood aan alle jeukwoorden.”

De recruitment professionals (!) in de zaal waren er stil van. Maar of dat nu kwam omdat ze het ermee eens waren of dat ze zich aangevallen voelden, was niet helemaal duidelijk. Dat zal moeten blijken uit de vacatureteksten die de komende maanden zullen verschijnen. We houden ze in de gaten.